Na obszarze województwa pomorskiego mieszka 2,23 mln mieszkańców. Długość podstawowej sieci dróg w województwie wynosi 2,58 tys. km. Drogi krajowe zarządzane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) Oddział w Gdańsku mają długość 0,85 tys. km w tym 66 km to autostrady, a 38 km to drogi ekspresowe. Drogi wojewódzkie, zarządzane przez Zarząd Dróg Wojewódzkich w Gdańsku stanowią 1,73 tys. km.
Niniejszy atlas obejmuje trzyletni okres: od 2007 do 2009 roku. W tym czasie na drogach krajowych i wojewódzkich w województwie pomorskim miało miejsce 949 wypadków z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi (tj. 10% wszystkich wypadków drogowych w województwie), w których zginęło 407 osób (tj. 52% wszystkich ofiar śmiertelnych wypadków drogowych), 835 osoby odniosły ciężkie obrażenia ciała, a wiele z nich pozostaje kalekami. Koszty materialne i społeczne tych wypadków wyniosły prawie 1,2 mld zł, to znaczy więcej niż obecny budżet Pomorskiego Urzędu Marszałkowskiego.
Wypadki spowodowane nadmierną prędkością. W analizowanym okresie na drogach krajowych i wojewódzkich w woj. pomorskim wypadki z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi spowodowane nadmierną prędkością jazdy stanowiły 30% ogółu wypadków z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi. Ofiary tych wypadków stanowiły 34% ogółu ofiar śmiertelnych i ciężko rannych (w tym 30% ofiar śmiertelnych i 35% ofiar ciężko rannych). Z analizy ryzyka indywidualnego bycia ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną w wypadku związanym z nadmierną prędkością jazdy wynika, że na drogach krajowych i wojewódzkich w woj. pomorskim bardzo duże ryzyko wypadku z nadmierną prędkością („czarne odcinki”) występuje na 45% długości podstawowej sieci dróg (przy czym na 28% długości dróg krajowych i 53% długości dróg wojewódzkich). Wypadki z nadmierną prędkością są skutkiem:
* nieprawidłowych zachowań kierowców wynikających z deficytu dróg szybkiego ruchu uniemożliwiających sprawne przemieszczanie się na duże odległości,
* traktowania przekroczeń limitów prędkości jako zjawiska nieszkodliwego społecznie,
* małej wykrywalności popełnionych wykroczeń,
* braku poczucia nieuchronności kary.
Wypadki spowodowane nadmierną prędkością najczęściej kończą się zderzeniami czołowymi i wypadnięciem z drogi w obszarze niezabudowanym. Mapa lokalizacji odcinków o wysokim ryzyku wypadków z nadmierną prędkością będzie przydatna administracji drogowej i instytucjom nadzorującym ruch drogowy przy wyborze środków poprawy bezpieczeństwa skutecznych przy zmniejszaniu liczby i skutków wypadków spowodowanych nadmierną prędkością.
Do środków tych należą:
* środki zarządzania prędkością (usuwanie zbędnych znaków, stosowanie znaków ograniczeń prędkości po obu stronach jezdni, stosowanie znaków zmiennych, ograniczenie prędkości na skrzyżowaniach i przejściach dla pieszych poza terenem zabudowy),
* środki uspokajania ruchu (ronda, wyspy zmniejszające prędkość na wjeździe do obszarów zabudowy),
* środki zwiększające przestrzeganie ograniczeń prędkości (budowa systemu automatycznego nadzoru nad prędkością, kampanie informacyjne).
Wypadnięcie z drogi. Pod pojęciem wypadnięcie z drogi traktuje się wypadek pojedynczego pojazdu związany z wywróceniem się oraz najechaniem na drzewo, słup lub inną przeszkodę zlokalizowana w pasie bezpieczeństwa drogi. W analizowanym okresie na drogach krajowych i wojewódzkich w woj. pomorskim wypadki z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi spowodowane wypadnięciem pojazdu z drogi stanowiły 28% ogółu wypadków z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi. Ofiary tych wypadków stanowiły także 29% ogółu ofiar śmiertelnych i ciężko rannych (w tym 31% ofiar śmiertelnych i 28% ofiar ciężko rannych).Z analizy ryzyka indywidualnego bycia ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną w wypadku związanym z wypadnięciem pojazdu z drogi wynika, że na drogach krajowych i wojewódzkich w woj. pomorskim bardzo duże ryzyko tego rodzaju wypadku („czarne odcinki”) występuje na 37% długości podstawowej sieci dróg (przy czym na 14% długości dróg krajowych i 48% długości dróg wojewódzkich). Wypadnięcia z drogi mają miejsce na odcinkach prostych, na łukach poziomych o małych promieniach w obszarze niezabudowanym. Wypadki te są wyjątkowo niebezpieczne, szczególnie na odcinkach dróg z drzewami lub innymi przeszkodami zlokalizowanymi blisko krawędzi jezdni. Zwraca uwagę duży udział dróg wojewódzkich, na których występują wypadki kończące się najechaniem na drzewo lub inną przeszkodę znajdującą się w pasie bezpieczeństwa drogi.
Mapa lokalizacji odcinków o wysokim ryzyku wypadnięcia z drogi będzie przydatna administracji drogowej przy wyborze środków poprawy bezpieczeństwa skutecznych przy zmniejszaniu liczby zderzeń bocznych na drogach krajowych i wojewódzkich.
Do środków tych zaliczyć można:
* środki poprawiające rozpoznawalność, czytelność i jednorodność drogi,
* zapewnienie odpowiedniej szerokości pasów ruchu,
* właściwe oznakowanie poziome (linie osiowe i krawędziowe),
* utrzymanie właściwych cech powierzchniowych nawierzchni drogowej i jej odwodnienia,
* kształtowanie bezpiecznego otoczenia drogi (usuwanie przeszkód znajdujących się w pasie bezpieczeństwa drogi: drzew słupów, ogrodzeń itp.),
* w przypadku gdy to jest niemożliwe stosowanie zabezpieczenia tych obiektów (bariery, oznakowanie itp.).
Zderzenia czołowe. W analizowanym okresie na drogach krajowych i wojewódzkich w woj. pomorskim wypadki z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi spowodowane zderzeniem czołowym pojazdów stanowiły 20% ogółu wypadków z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi. Ofiary tych wypadków stanowiły także 24% ogółu ofiar śmiertelnych i ciężko rannych. Z analizy ryzyka indywidualnego bycia ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną w wypadku spowodowanego zderzeniem czołowym wynika, że na sieci dróg krajowych w woj. pomorskim bardzo duże ryzyko tego rodzaju wypadku („czarne odcinki”) występuje na 25% długości podstawowej sieci dróg (przy czym na 29% długości dróg krajowych i 23% długości dróg wojewódzkich).
Do zderzeń czołowych dochodzi w wyniku:
* ryzykownego wyprzedzania przy braku odpowiedniej widoczności,
* błędnej oceny odległości do pojazdu jadącego z przeciwka,
* wyprzedzania „na trzeciego”, a nawet „czwartego” na drogach z poboczami utwardzonymi.
Najczęściej zderzenia takie mają miejsce na odcinkach prostych, zachęcających do wykonania manewru wyprzedzania, przy braku urządzeń trwale oddzielających kierunki jazdy na drogach dwupasowych.
Mapa lokalizacji odcinków o wysokim ryzyku zderzeń czołowych będzie przydatna administracji drogowej przy wyborze środków poprawy bezpieczeństwa skutecznych przy zmniejszaniu liczby zderzeń czołowych na drogach krajowych i wojewódzkich.
Do środków tych należy:
* fizyczne rozdzielenie kierunków jazdy (bariery albo szerokie pasy dzielące),
* przebudowa drogi do przekroju umożliwiającego wyprzedzanie (druga jezdnia, system pasów wyprzedzania),
* stosowanie ograniczeń prędkości i oznakowania poziomego ograniczającego możliwość wyprzedzania.
Zderzenie boczne. W analizowanym okresie na drogach krajowych i wojewódzkich woj. pomorskiego wypadki z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi spowodowane zderzeniem bocznymi pojazdów stanowiły 19% ogółu wypadków z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi. Ofiary tych wypadków stanowiły także 20% ogółu ofiar śmiertelnych i ciężko rannych (w tym 15% ofiar śmiertelnych i 23% ofiar ciężko rannych).
Z analizy ryzyka indywidualnego bycia ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną wypadku spowodowanego zderzeniem bocznym wynika, że na podstawowej sieci dróg w województwie pomorskim bardzo duże ryzyko tego rodzaju wypadku („czarne odcinki”) występuje na 33% długości podstawowej sieci dróg (przy czym na 28% długości dróg krajowych i 35% długości dróg wojewódzkich).
Do zderzeń bocznych dochodzi bardzo często:
* na odcinkach dróg o dużej gęstości skrzyżowań, zjazdów i przejazdów w pasie dzielącym,
* na skrzyżowaniach z ograniczeniami widoczności, o niewłaściwej geometrii i organizacji ruchu,
* zbyt dużej prędkości ruchu na wlotach głównych.
Mapa lokalizacji odcinków o wysokim ryzyku zderzeń bocznych będzie przydatna administracji drogowej przy wyborze środków poprawy bezpieczeństwa skutecznych przy zmniejszaniu liczby zderzeń bocznych na drogach krajowych i wojewódzkich.
Do środków tych zaliczyć można:
* regulację dostępności do dróg (budowa równoległych do drogi głównej dróg obsługujących),
* zastosowanie środków uspokajania ruchu),
* zmniejszenie kolizyjności skrzyżowań (właściwa geometria skrzyżowania, stosowanie wysp środkowych, budowa rond lub węzłów),
* usprawnienia organizacji ruchu (właściwe oznakowanie, sygnalizacja świetlna, systemy automatycznego zarządzania ruchem),
* nadzór nad ruchem (kontrola wjazdu na skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną przy sygnale czerwonym i kontrola odstępów między pojazdami
Najechanie na pieszego. W analizowanym okresie na drogach krajowych i wojewódzkich w woj. pomorskim wypadki z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi związane z najechaniem na pieszego stanowiły 23% ogółu wypadków z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi. Ofiary tych wypadków stanowiły także 23% ogółu ofiar śmiertelnych i ciężko rannych (w tym 23% ofiar śmiertelnych i 16% ofiar ciężko rannych). Z analizy ryzyka indywidualnego bycia ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną w wypadku związanym z najechaniem na pieszego wynika, że na podstawowej sieci dróg w woj. pomorskim bardzo duże ryzyko tego rodzaju wypadku („czarne odcinki”) występuje na 53% długości podstawowej sieci dróg (przy czym na 55% długości dróg krajowych i 52% długości dróg wojewódzkich).
Do częstych wypadków z pieszymi dochodzi na odcinkach dróg, na których piesi poruszają się wzdłuż drogi lub przekraczają drogę, po której poruszają się pojazdy z dużą prędkością. Szczególnie duże ryzyko wypadku z pieszym uczestnikiem ruchu drogowego występuje w porze nocnej (10-krotnie większe niż w porze dziennej).
Mapa lokalizacji odcinków o wysokim ryzyku wypadków z pieszymi będzie przydatna administracji drogowej i samorządom lokalnym przy wyborze środków poprawy bezpieczeństwa skutecznych przy zmniejszaniu liczby wypadków z pieszymi na drogach krajowych i wojewódzkich.
Do środków tych należy zaliczyć przede wszystkim:
* środki oddzielające ruch pieszy od ruchu pojazdów (chodniki w obszarze zabudowy, chodniki oddzielone barierą lub chodniki poza koroną drogi poza obszarem zabudowy),
* środki ułatwiające ruch pieszych na skrzyżowaniach i przejściach (azyle dla pieszych, kładki i tunele, sygnalizacja świetlna, poprawa widoczności pieszego, optymalizacja lokalizacji przejść dla pieszych poza obszarem zabudowy),
* środki pozwalające na wspólne użytkowanie drogi przez pieszych i pojazdy (elementy odblaskowe używane przez pieszych).
Młodzi kierowcy jako sprawcy. W analizowanym okresie na drogach krajowych i wojewódzkich w woj. pomorskim wypadki z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi spowodowane przez młodych kierowców (w wieku 18-24 lat) stanowiły 19% ogółu wypadków z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi. Ofiary tych wypadków stanowiły także 22% ogółu ofiar śmiertelnych i ciężko rannych (w tym 17% ofiar śmiertelnych i 25% ofiar ciężko rannych).
Z analizy ryzyka indywidualnego bycia ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną w wypadku spowodowanym przez młodego kierowcę wynika, że na podstawowej sieci dróg w woj. pomorskim bardzo duże ryzyko tego rodzaju wypadku („czarne odcinki”) występuje na 35% długości podstawowej sieci dróg (przy czym na 15% długości dróg krajowych i 45% długości dróg wojewódzkich). To wskazuje, że w województwie pomorskim młodzi kierowcy są sprawcami dużej liczby wypadków na drogach krajowych i wojewódzkich.
Mapa ta może być wykorzystana przez ośrodki kształcenia i egzaminowania kandydatów na kierowców w celu zwrócenia uwagi na obszary, gdzie występuje nagromadzenie wypadków spowodowanych przez młodych kierowców. Natomiast młodzi kierowcy powinni uwzględniać omijanie trudnych dla nich odcinków dróg przy planowaniu swojej podróży, albo jazdę ze wzmożoną ostrożnością w przypadku konieczności jazdy po tych odcinkach dróg.
Sprawcy pod wpływem alkoholu. W latach 2007-2009 na drogach krajowych i wojewódzkich w woj. warmińsko-mazurskim wypadki spowodowane przez uczestników ruchu pod wpływem alkoholu lub innych używek stanowiły 11% ogółu wypadków z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi. Ofiary tych wypadków stanowiły 10% ogółu ofiar śmiertelnych i ciężko rannych. Z analizy ryzyka indywidualnego bycia ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną w wypadku związanym z alkoholem wynika, że na podstawowej sieci dróg w woj. pomorskim bardzo duże ryzyko tego rodzaju wypadku („czarne odcinki”) występuje na 35% długości podstawowej sieci dróg (przy czym na 26% długości dróg krajowych i 41% długości dróg wojewódzkich).
Walka z kierowcami pod wpływem alkoholu zależy od zmiany kultury bezpieczeństwa społeczeństwa polskiego, a także systemu intensywnego nadzoru nad ruchem w szczególności na drogach wojewódzkich. Dobrze działa tutaj strategia odstraszania oraz liczne kampanie informacyjne, która skłaniają uczestników ruchu do unikania jazdy po drogach pod wpływem alkoholu.
Prezentowana mapa będzie pomocna Policji do wzmożenia nadzoru nad ruchem na odcinkach dróg gdzie występuje duże i bardzo duże ryzyko wypadku spowodowanego przez uczestników ruchu pod wpływem alkoholu.
Wypadki z rowerzystami. W latach 2007-2009 na drogach krajowych i wojewódzkich w woj. warmińsko-mazurskim wypadki z rowerzystami stanowiły 7% ogółu wypadków z ofiarami śmiertelnymi i ciężko rannymi. Ofiary tych wypadków stanowiły 5% ogółu ofiar śmiertelnych i ciężko rannych.
Z analizy ryzyka indywidualnego bycia ofiarą śmiertelną lub ciężko ranną w wypadku dotyczącym rowerzystów wynika, że na podstawowej sieci dróg w woj. warmińsko-mazurskim bardzo duże ryzyko tego rodzaju wypadku („czarne odcinki”) występuje na 23% długości podstawowej sieci dróg (przy czym na 16% długości dróg krajowych i 27% długości dróg wojewódzkich).
Do częstych wypadków z rowerzystami dochodzi na odcinkach, na których ruch rowerowy, charakteryzujący się dużo mniejszymi prędkościami, nakłada się z ruchem samochodowym w jednej przestrzeni drogowej.
PLIKI DO POBRANIA:
Wypadki z nadmierną prędkością
Wypadnięcie z drogi
Zderzenia czołowe
Zderzenia boczne
Najechanie na pieszego
Młodzi kierowcy jako sprawcy
Sprawca pod wpływem alkoholu
Wypadki z rowerzystami