Raport o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego w 2014 roku wykonała Fundacja Rozwoju Inżynierii Lądowej na zlecenie Pomorskiego Ośrodka Ruchu Drogowego, występującego w imieniu Pomorskiej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Z przygotowanego raportu wynika, iż w roku 2014, na drogach woj.pomorskiego doszło do 2724 wypadków drogowych. W wypadkach tych zginęło 181 osób, 3.476 ofiar zostało rannych w tym 475 ciężko rannych. Analiza zmian w stosunku do lat ubiegłych wykazuje, że w badanym roku liczba wypadów i ich ofiar wzrosła. Porównując rok 2014 z rokiem 2005, można zauważyć, że liczba wypadków drogowych i ich ofiar (rannych i śmiertelnych) ulega tendencjom malejącym. W stosunku do roku 2005 zanotowano: spadek liczby wypadków o ponad 11%, spadek liczby ofiar rannych o blisko 14%, spadek liczby ofiar śmiertelnych o prawie 32%. Wzrost liczby wypadków i ofiar między rokiem 2014, a rokiem 2013 nie zmienił wskaźnika ciężkości liczonego dla ofiar śmiertelnych (ofiary/100 wypadków), który wynosi 6,6 ofiar śmiertelnych/100 wypadków. Natomiast wskaźnik ciężkości liczony dla ofiar rannych wynosi 127,1 ofiar na 100 wypadków i jest mniejszy niż w roku 2013. Wskaźniki demograficzne, obrazujące ryzyko uczestniczenia w wypadku ze względu na liczbę ludności zamieszkałą w województwie wynoszą odpowiednio: dla ofiar rannych – 151,2 ofiary/100 tys. mieszkańców oraz dla ofiar śmiertelnych – 7,9 ofiar/100 tys. mieszkańców i są nieznacznie wyższe niż 2013 roku.
STAN BRD W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM
1. W roku 2014 w województwie pomorskim zarejestrowano 2.724 wypadki, w których 3.476 osób było rannych, a 181 osób zginęło. Porównujące te dane do roku 2013 obserwujemy wzrost wszystkich wskaźników. Liczba wypadków wzrosła o 3%, ofiar rannych o 2%, a ofiar śmiertelnych o 4%. Od roku 2005 do 2011 liczba ofiar śmiertelnych utrzymywała się na poziomie 266 – 257 osób..Należy zauważyć, że w roku 2013 w stosunku do roku 2012, odnotowano niewielki spadek liczby ofiar śmiertelnych w województwie pomorskim, a w roku 2014 odnotowano wzrost w stosunku do roku 2013.
2. W odniesieniu do liczby ludności w 2014 na obszarze województwa pomorskiego, wskaźnik demograficzny, liczony jako liczba ofiar na 100tysięcy mieszkańców wynosił: 7,9 osób zabitych i 151 osób rannych natomiast wskaźnik ciężkości wypadków (zabitych na 100 wypadków), wynosił 6,6 osób, stawia to województwo pomorskie na czwartym miejscu pod względem najwyższego poziomu bezpieczeństwa w kraju z punktu widzenia ryzyka bycia ofiarą śmiertelną wypadku drogowego.
3. Najczęstszymi rodzajami wypadków w województwie pomorskim były: zderzenia boczne 26% i najechanie na pieszego 22% ogółu wypadków. Największy udział ofiar śmiertelnych zarejestrowano przy najechaniu na drzewo – 26,5% i najechaniu na pieszego 26% wszystkich ofiar śmiertelnych w województwie. Uwzględniając sprawców wypadków drogowych stwierdzono, że kierowcy byli w 76% sprawcami wypadków, a piesi byli sprawcami w 10% wypadków.
4. Analizując ofiary wypadków drogowych według wieku oraz roli uczestnika ruchu drogowego obserwujemy, że wśród kierowców najwięcej ofiar rannych oraz śmiertelnych zarejestrowano w przedziale wiekowym 20-29 lat – 34% ofiar rannych i 32% ofiar śmiertelnych. Natomiast najczęstszą grupą wiekową wśród pieszych była grupa wiekowa powyżej 70 roku życia – 18% rannych i aż 32% ofiar śmiertelnych.
5. Analizie poddano główne problemy brd: prędkość, alkohol i infrastrukturę drogową. Wypadki spowodowane nadmierną prędkością jazdy były przyczyną 23% wypadków. W wypadkach tych zginęło 27% wszystkich ofiar śmiertelnych w województwie. W analizowanym roku zarejestrowano 154 wypadki drogowe spowodowane przez nietrzeźwych użytkowników dróg. Kierowcy były sprawcami 119 wypadków, w których zginęło 18 osób. W porównaniu do roku 2013 liczba wypadków zaistniałych pod wpływem alkoholu zmalała o 9%. Infrastrukturę drogową analizowano w trzech aspektach: otoczenie drogi (najechanie na drzewo), skrzyżowania i przejścia dla pieszych. Wypadki związane z najechaniem na drzewo stanowiły 9% wszystkich wypadków w województwie. W porównaniu do roku 2013 zarejestrowano blisko 11% wzrost liczby wypadków i 4% wzrost liczby ofiar śmiertelnych. Liczba wypadków zaistniałych na skrzyżowaniach wynosiła w 2014 roku 844 jest to więcej niż w roku 2013. Mimo wzrostu wypadków, maleje ich ciężkość. W roku 2014 w parowaniu do roku 2013 zarejestrowano spadek liczby ofiar śmiertelnych w wypadkach na skrzyżowaniach o 24%.
6. Wyróżniono także trzy grupy ryzyka: piesi, dzieci i młodych kierowców. Piesi są najbardziej liczną grupą uczestników ruchu drogowego narażoną na ryzyko uczestnictwa w wypadku drogowym na obszarze województwa pomorskiego. W roku 2014 zarejestrowano 47 ofiar śmiertelnych wśród pieszych. Jest to niewielki wzrost w porównaniu do roku 2013 o 4%. Liczby wypadków z pieszymi zmalała o 1% a liczba ofiar rannych wzrosła o 1%. W przypadku ofiar wypadków, w których uczestniczyły dzieci do roku 2008 mieliśmy do czynienia z tendencją malejącą. Analizując wypadki z pieszymi spowodowane przez kierowców najwięcej wypadków było w wyniku nieudzielenia pierwszeństwa pieszemu
7. Od pięciu lat problem ofiar śmiertelnych wśród dzieci prawie nie istniał. Natomiast liczba ofiar rannych wśród dzieci z roku na rok malał. W roku 2014, w porównaniu do roku 2013 nastąpił wzrost liczby ofiar rannych wśród o 4% i liczby ofiar śmiertelnych o 5%
8. Młodzi kierowcy, analizowani jako sprawcy zdarzeń drogowych w roku 2014 spowodowali 460 wypadków, w których obrażenia odniosły 678 osoby, a 34 zginęło. W porównaniu do roku 2013 odnotowano spadek liczby ofiar śmiertelnych o 3%. Liczba wypadków wzrosłą o 5%, liczba ofiar rannych o 10%
9. Stan brd w powiatach analizowano tak jak dla całego województwa, czyli wyróżniono trzy główne problemy brd i trzy główne grupy ryzyka. Analiza prędkości jazdy w poszczególnych powiatach wykazała, że najwięcej wypadków zarejestrowano w Gdańsku 532 wypadki. Jednak największe ryzyko bycia uwikłanym w wypadek odnotowano w powiecie gdańskim 190 wypadków na 100 tys. mieszkańców. Natomiast wskaźnik ciężkości liczony liczbą ofiar śmiertelnych na 100 wypadków odnotowano w powiecie słupskim – 20.
10. Analiza wypadków z pieszymi wykazała, że najwięcej wypadków rejestruje się w miastach. Najwięcej takich wypadków odnotowano w powiatach grodzkich: w Gdańsku 171, Słupsku 54 i Gdyni 53.
11. Eksploracja wypadków spowodowanych pod wpływem alkoholu wykazała, że najwięcej wypadków odnotowano w powiecie kartuskim 25 i mieście Gdańsku – 24,. Należy podkreślić znaczący spadek w stosunku do roku 2013 w wypadkach z alkoholem w powiatach: nowodworskim o 80%, chojnickim o 63%, oraz znaczący wzrost tego rodzaju wypadków w powiatach tczewskim o 175% i gdańskim o 100%.
12. Rozpatrując infrastrukturę drogową jako trzeci problem brd, wyróżniono trzy jej elementy: otoczenie drogi, skrzyżowania i przejścia dla pieszych. Analizując wypadki związane z najechaniem na drzewo w powiatach ziemskich wykazano że, najwięcej wypadków zarejestrowano w powiatach kartuskim, starogardzkim i wejherowskim po 26.. Największy spadek, w porównaniu do roku 2013, liczby wypadków odnotowano w powiatach: tczewskim 59% i nowodworskim 55%. Bardzo duży wzrost liczby wypadków odnotowano w powiatach: człuchowskim 200%, wejherowskim 85% i kwidzyńskim o 70%.
13. Eksploracja wypadków na skrzyżowaniach wykazała, że największy udział wypadków był w miastach Gdyni i Słupsku po 48% wszystkich wypadków w mieście , jest to odpowiednio 25%% mniej wypadków w Gdyni i 32% więcej wypadków w Słupsku niż w roku 2013. Największy wzrost wypadków na skrzyżowaniach, w porównaniu do roku 2012 zarejestrowano w powiatach: słupskim – 143%, człuchowskim – 133% Natomiast największy spadek tych wypadków miał miejsce w powiecie sztumskim – 67%.
WNIOSKI
1. Przedstawiony raport wskazuje, że rzeczywista liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych w roku 2014. Niepokojąco wzrosłą, a to oddala cel, który został wyznaczony w Programie Wojewódzkim BRD do roku 2020. Aby móc zbliżyć się do wyznaczonego celu – nie więcej niż 100 ofiar śmiertelnych w roku 2020 należy podjąć działania, które pozwolą zwiększyć skuteczność i efektywność prowadzonych działań na rzecz brd w woj. pomorski. Działania te powinny być ukierunkowane na:
2. Drogi samorządowe, na których powinna być przeprowadzona klasyfikacja odcinków niebezpiecznych. Klasyfikacja taka pozwala na wyznaczenie priorytetów i zaplanowanie środków na działania, które powinny zmierzać do redukcji liczby ofiar śmiertelnych.
3. Zintegrować działania edukacyjne i promocyjne. W tym celu powinna być przeprowadzona analiza dotychczasowych działań edukacyjnych prowadzonych przez instytucje, które się taką działalności zajmują pod kątem brd na terenie woj. Pomorskiego. Raport powinien przedstawiać ocenę prowadzonych działań pod względem efektywności i merytorycznych wartości.
4. Zintegrowane działania służb nadzoru na poziomie wojewódzkim i powiatowym. Celem analizy powinno być wypracowanie współpracy wszystkich służb nadzoru, aby działania na rzecz brd nie dublowały się oraz aby mogły być prowadzone cyklicznie i skutecznie. Nacisk powinien być położony na nadzór prędkości.
5. Działania te powinny być monitorowanie. W tym celu powinien zostać powołany zespół monitorujący i koordynujący wszystkie działania na rzecz brd w województwie pomorskim. Zespół ten między innymi powinien inicjować prowadzenie badań zachowań uczestników ruchu drogowego, wdrażanych środków na rzecz brd jak również poszukiwać funduszy na działania brd.