Nadzór nad ruchem drogowym należy rozumieć jako całokształt przedsięwzięć i działań zmierzających do poprawy stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego. Działalność na rzecz poprawy stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego powinna być skoncentrowana na ograniczeniu do minimum negatywnych zjawisk, które stanowią o poziomie zagrożenia na drogach.
W opinii większości ekspertów zajmujących się problematyką bezpieczeństwa ruchu drogowego, Policja, ma do odegrania jedną z podstawowych ról w zakresie zapobiegania wypadkom na drogach. W podstawowym zakresie nadzór nad ruchem drogowym, ze strony Policji, realizowany jest poprzez kontrolowanie uczestników ruchu drogowego. Głównym celem tych działań jest podniesienie dyscypliny i porządku w ruchu drogowym, w tym zapewnienie płynności i sprawności ruchu oraz wdrażanie do poszanowania prawa. Nadzór realizowany jest m. in. poprzez ujawnianie przypadków naruszania obowiązujących w ruchu drogowym przepisów.
Konieczność prowadzenia działań policyjnych na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego wynika z
- rekomendacji Komisji Europejskiej (2004/345/EC),
- Krajowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego „GAMBIT 2005”,
- Programu Działania na rok 2007 Europejskiej Organizacji Policji Ruchu Drogowego „TISPOL”,
- potrzeb i analiz własnych
Zakres kontroli uczestników ruchu został określony w aktach normatywnych, do których zaliczyć należy: Ustawę o Policji, Ustawę Prawo o ruchu drogowym, rozporządzenia MSWiA oraz MTiGM, np. Zarządzenie nr 609/07 KGP w sprawie pełnienia służby na drogach przez policjantów.
Na terenie województwa pomorskiego działania kontrolne prowadzone są przez służby ruchu drogowego Komendy Wojewódzkiej Policji, Komend Miejskich i Powiatowych. Na poziomie Komendy Wojewódzkiej kontrola ta realizowana jest poprzez prowadzenie następujących działań :
- PRĘDKOŚĆ – ukierunkowane na egzekwowanie od kierujących ograniczeń prędkości, przy wykorzystaniu sprzętu do pomiaru prędkości ( ręcznych mierników prędkości, foto i videorejestratorów ).
- ALKOHOL I NARKOTYKI – ukierunkowane na eliminowanie z ruchu nietrzeźwych kierujących, bądź pod działaniem środków działających podobnie do alkoholu. Prowadzone całodobowo w wyznaczonym terminie na terenie całego województwa.
- PASY BEZPIECZEŃSTWA – ukierunkowane na stosowanie się kierujących i pasażerów do obowiązku jazdy w pasach bezpieczeństwa oraz stosowanie urządzeń do przewozu dzieci.
- BUS – ukierunkowane na ujawnianie i eliminowanie nieprawidłowości występujących w przewozie osób – w szczególności dzieci i młodzieży, wykonywanym pojazdami komunikacji miejskiej oraz międzymiastowej, przewoźników państwowych i prywatnych. Działania prowadzone z przedstawicielami Inspekcji Transportu Samochodowego.
- TRUCK – ukierunkowane na ujawnianie i eliminowanie nieprawidłowości związanych z wykonywaniem transportu drogowego osób i rzeczy. Realizowane we współpracy z innymi służbami w ramach ich kompetencji.
- NIECHRONIENIE UCZESTNICY RUCHU DROGOWEGO – ukierunkowane na zapewnienia bezpieczeństwa pieszym i rowerzystom oraz ich stosowanie się do przepisów ruchu drogowego. Prowadzone przy udziale policjantów pionu prewencji i straży gminnych/miejskich.
- BEZPIECZNY WEEKEND – ukierunkowane na zapewnienie bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym podczas wzmożonych przejazdów wynikających z tzw. długich weekendów.
- BEZPIECZNE WAKACJE – ukierunkowane na zapewnienie bezpieczeństwa i porządku w ruchu drogowym podczas wzmożonych przejazdów wakacyjnych oraz w miejscowościach bądź rejonach wypoczynkowych.
- NAUKA JAZDY – ukierunkowane na ujawnianie pojazdów do nauki jazdy, które nie spełniają warunków technicznych oraz ujawnianie nieprawidłowości w prowadzeniu zajęć praktycznych nauki jazdy.
- POJAZDY FIRM OCHRONY I KONWOJE – ukierunkowane na kontrolę pojazdów agencji ochrony, biur detektywistycznych i przewożących wartości pieniężne.